Als we in reviews van moederborden aandacht besteden aan de software, gaat het vaak om de functionaliteit en hoe fijn het werkt. Nu veiligheidsbugs in cpu's aan de orde van de dag zijn en via biosupdates moeten worden gepatcht, leek het me goed om ook eens naar de ondersteuning op lange termijn te kijken. Ik ben de supportpagina's van meer dan vijftig moederborden ingedoken om te achterhalen hoe goed het updatebeleid van ASRock, ASUS, Gigabyte en MSI is.

Wat is een biosupdate en waarom wil je het?

Lange tijd werden biosupdates voor moederborden vooral gebruikt om problemen op te lossen, compatibiliteit met nieuwe insteekkaarten bijvoorbeeld, of om ondersteuning voor nieuw uitgebrachte processors toe te voegen. Er was dus altijd een duidelijke reden waarom je moest updaten. Omdat het flashen van een biosupdate niet zonder risico is - als tijdens dat proces bijvoorbeeld de stroom uitvalt, kun je met een 'gebrickt' moederbord eindigen - gold daarom lange tijd het bekende adagium 'if it ain't broke, don't fix it'. Oftewel, als je niet tegen een probleem aanloopt waarvoor een biosupdate de oplossing is, update dan niet.

Inmiddels zijn er veel meer redenen om ervoor te zorgen dat je bios up-to-date is. AMD en Intel brengen aan de lopende band nieuwe versies van hun microcode uit, als het ware de firmware van een x86-processor. Daarin zitten vrijwel altijd bugfixes en steeds vaker ook oplossingen voor beveiligingsproblemen; vooral in de technieken voor speculative execution vinden onderzoekers de laatste jaren regelmatig lekken. Verder kan er in cpu-microcode ondersteuning voor nieuwe cpu's zitten en wordt er regelmatig gesleuteld aan de compatibiliteit van geheugen. Met een recente agesa-update, AMD's term voor de microcode, maakte het rode kamp bijvoorbeeld veel hogere DDR5-snelheden mogelijk dan voorheen.

Ook buiten de microcode om sleutelen fabrikanten aan geheugencompatibiliteit, zeker als er compleet nieuwe chips op de markt komen. Soms zijn er met de nieuwste biosversies hogere kloksnelheden of lagere latency's mogelijk, of weet de automatische training beter wat hij met de aangetroffen geheugenchips aan moet.

Bovendien blijkt de biosimplementatie van de fabrikanten zelf soms lek; vooral Gigabyte kwam de laatste tijd vaker in het nieuws met gevonden beveiligingsproblemen. Dat valt moeilijk los te zien van de ransomwareaanval op dat bedrijf in 2021, waarbij broncode werd gestolen en openbaar gemaakt.

Selectie bekeken moederborden

Om te bekijken hoe goed de ondersteuning van moederborden op de lange termijn is, ben ik de supportpagina's van ruim vijftig borden afgestruind. Die hadden allemaal een introductiedatum tussen 2017 en 2021, wat betekent dat ze tussen de zes en twee jaar oud zijn. De basis van de selectie was één moederbord per introductiejaar en platform, met twee uitzonderingen: Intel kwam in 2019 niet met een nieuwe mainstreamchipset en AMD sloeg 2021 over. Omdat de huidige populariteit in de Pricewatch bij oude producten vaak wordt beïnvloed door wat er toevallig nog te krijgen is en dus geen goede graadmeter is, baseer ik me voor de keuze op de aanraders in reviews uit die tijd.

Houd er rekening mee dat de nieuwste borden uit de selectie nog niet aan het einde van hun ondersteuning hoeven te zitten. Waar ik gemiddeldes van alle borden toon, kunnen die dus nog wat oplopen naarmate de tijd vordert.

Omdat ik ook benieuwd was naar de support op heel goedkope moederborden - betaal je misschien ook extra voor een langere ondersteuning? - heb ik hetzelfde nog eens herhaald met de populairste borden op basis van de low-end chipsets: Intel H310, H410 en H510, en AMD A320 en A520. Weer volg ik daarbij één bord per merk en platform.

Van ieder geselecteerd moederbord heb ik het platform, de introductiedatum en de datum van de laatste biosupdate genoteerd. Wil je zelf op zoek naar interessante verbanden hiertussen? Je vindt een tabel met alle verzamelde data onderaan dit artikel.

Resultaten

Een van de opvallendste resultaten die uit de dataset naar voren kwamen, vond ik het verschil in de duur van de ondersteuning tussen moederborden met een AMD-chipset en borden met een Intel-chipset. Bij een AMD-bord kun je gemiddeld 4,3 jaar op updates rekenen, terwijl dat bij een Intel-gebaseerd bord slechts 2,6 jaar is: een verschil van wel 65 procent.

Waar komt dat verschil vandaan? Een belangrijk onderscheid is dat alle borden van AMD in de onderzochte periode gebruikmaakten van socket AM4, die ongeveer vijf jaar is meegegaan. Intel versleet in dezelfde periode twee sockets: LGA1151v2 en LGA1200. Toen socket 1200 eenmaal uit was, verschenen er geen nieuwe processors meer voor zijn voorganger en was er dus ook een stuk minder reden om updates uit te brengen. Er zijn echter meer redenen waarom nieuwe biossen beschikbaar hadden kunnen komen, zoals Windows 11-compatibiliteit door TPM standaard aan te zetten, waarvan sommige oudere borden door de gestopte ondersteuning verstoken blijven.

Ook tussen de algemene selectie van moederborden en de budgetselectie zit een verschil in ondersteuningsduur, al is dat met een halfjaar gelukkig nog redelijk beperkt. Fabrikanten beknibbelen dus niet al te veel op het ondersteunen van goedkope moederborden. Wel begint de uitrol van nieuwe biosversies vaak bij de populairste en duurste modellen, maar de datum van beschikbaarheid verschilt in dergelijke gevallen hooguit een paar weken.

Kijken we naar de gemiddelde duur van de ondersteuning, dan zijn de onderlinge verschillen niet heel groot. Gigabyte scoort met gemiddeld 3,6 jaar het best, maar dat wordt wellicht een beetje vertekend doordat deze fabrikant een heleboel borden heeft moeten patchen tegen een eerder dit jaar ontdekte backdoor. ASUS en MSI volgen op korte afstand met gemiddeld 3,5 en 3,4 jaar. ASRock blijft met 3,1 jaar wel wat achter op de andere drie fabrikanten.

Tijd om naar enkele combinaties van kenmerken te kijken. De gemiddelde duur van de ondersteuning is bij AMD-moederborden opvallend gelijk bij alle fabrikanten. Ook ASRock scoort daar met 4,3 jaar nog uitstekend. Het is vooral bij de Intel-moederborden dat die fabrikant het laat liggen, met maar 2,1 jaar aan biosupdates. Gigabyte doet het daarbij met 3 jaar het best.

Van de vier onderzochte fabrikanten is ASRock traditioneel het sterkst in het budgetsegment, dus wellicht komt het niet als een verrassing dat juist dit merk zijn budgetmodellen vrijwel net zo goed behandelt als de duurdere populaire modellen. Bij MSI is het verschil tussen de ondersteuning van goedkope en reguliere moederborden met ruim een jaar het grootst. ASUS en Gigabyte ondersteunen hun luxere modellen ook wat langer, maar bij die merken is het verschil veel kleiner.

Tot slot nog een iets andere visualisatie: het gemiddelde aantal dagen sinds het beschikbaar komen van de laatste biosupdate, per introductiejaar en platform. Dat is bij AMD-borden extreem laag. Zelfs de borden uit 2017 hebben door de bank genomen een halfjaar geleden nog een update gehad en bij de borden uit 2020 is de recentste update gemiddeld zelfs maar drie weken oud. Intel-borden uit datzelfde jaar hebben gemiddeld al ruim een jaar geen update meer gehad en Intel-borden uit 2017 zelfs al bijna twee jaar.

Conclusie

Op het punt van softwareondersteuning lijken moederbordfabrikanten zich weinig van elkaar te onderscheiden, totdat je dieper gaat kijken. Over het algemeen hebben ze de ondersteuning van AMD-moederborden uitstekend voor elkaar; er is geen fabrikant die gemiddeld minder dan vier jaar support levert op die modellen. De ondersteuning op Intel-moederborden is aanzienlijk korter. Vooral ASRock valt daarbij in negatieve zin op, met gemiddeld slechts twee jaar updates.

ASRock doet het juist relatief goed bij de ondersteuning van zijn budgetmodellen. Op dat punt laat MSI het liggen. Een duurder model krijgt bij MSI gemiddeld ruim een jaar langer updates dan een goedkope uitvoering. ASUS en Gigabyte vallen nergens echt op; ze leveren redelijk lang ondersteuning voor alle platforms en prijscategorieën, maar excelleren ook niet in bepaalde segmenten.

Het wordt interessant om over een paar jaar nog eens terug te kijken op de ondersteuning van moederborden die nu uitkomen. AMD is met de Ryzen 7000-cpu's overgestapt naar de nieuwe socket AM5, waarvoor het minder concrete beloftes over de levensduur heeft gedaan dan het bij de introductie van AM4 deed. Bovendien kwam zo'n socketwissel aan de kant van AMD niet voor in de periode die ik nu heb onderzocht. Aan de andere kant zou het mooi zijn als fabrikanten ook hun Intel-borden langer van ondersteuning gaan voorzien, want de supporttermijn die daarbij gebruikelijk is, steekt inmiddels schraal af bij die van AMD-gebaseerde moederborden.